Odin en Sint Nicolaas

We kennen allemaal wel zulke huiselijke situaties. Situates 'down to earth '. Hiervan in proza een beeld te geven, en daarbij niet sentimenteel of langdradig te worden (waarbij de onmisbare humor vaak het onderspit delft) vergt veel woorden en kundig vakmanschap. 0 wee! Als de humor geen kans krijgt om de boel op te vrolijken, zonder humor is een bepaalde boodschap nl. onverdraaglijk.

Eigenlijk is het een wonder dat, doordat we ons in een ander inleven, de ingevingen ons vaak toeval en, soms niet meteen, maar vaak later, onverwachts (als we even niet oplet/en!), tijdens de afwas of het op de fiets stappen. En, als dan uit onze pen een nieuw idee, een nieuwe vorm opbloeit, kunnen we werkelijk gaan begrijpen wat Guido Gezelle bedoelde toen hij schreef: "Zoete lieve dichtengel sla uw vlerken rondom mij. "

De Griekse zanger riep vroeger de verheven Godin van de dichtkunst (Jan als hij zijn gedicht begon met de bede: Zing mij 0 muze.....

Tegenwoordig kunnen we met bewustzijn vanuit het Christendom zeggen; Ideeën worden door engelen gedragen en opgewekt in ritmen, alliteraties en rijm door de magie van de Logos- het Woord.

Engelen werken in de gebieden van de levenskrachten en verbinden ons met de leven schenkende kracht van de zon waarvan het menselijke hart de micro kosmische beeld is. Pas, doordat we ons met ons hart, (In dus ook door Liefde verbinden met de situatie van de ander, kan het "Woord" gaan spreken en zich uiten in het ritme van de lichtvoetige engelen.

I) Jambe (v-), de Dactylus (-vv), en de Trochee (-v), zijn zulke ritmen die de dichter, en de toehoorder In een bepaalde stemming brengen.

Wat zijn rijmen, en waar hangen ze mee samen?

Rijmen zijn altijd verbonden met levensprocessen in de ether wereld (dat is de wereld van de vorm en levenskrachten).

De zon schept als hart van de kosmos, harmonie en evenwicht tussen de ritmische bewegingen van maan en sterren, haar stralenkracht schenkt rijmen waaruit mensen leven. Zonder ritme is er nl. geen leven op aarde mogelijk, en zonder ritme is er in Woord en Taal geen vreugde.

Het is alsof in een gedicht (verdichte gedachte) de essentie van het (karmische) Woord geconcentreerd en gebundeld wordt tot grotere zeggingskracht zoals door een vergrootglas de zonnestralen in een brandpunt samenkomen en daardoor een intense werking kunnen ontplooien.

Heel oud is de dichtkunst. Vanuit de Germaanse mythologie weten we dat de Goden (de Asen van Asgard), en de werkelijke skalden (de zangers) "het ware" konden verkondigen omdat zij de mede genoten.

De Suttungsmede heet Odroerir (= die de geest in beweging zet). Wat de geschiedenis rond de Suttungsmede precies is, kan in "God en verhalen uit de Edda" nagelezen worden, maar duidelijk blijkt dat het een Godendrank is die tot het dichten van de Waarheid inspireert.

Odin de opper God van de Asen, maakte zelf een inwijding door, waardoor hij de kracht verwierf het strottenhoofd van de mens zo om te vormen dat er woorden door gesproken konden worden.

Negen dagen hing hij daarvoor aan de winderige boom:

Ik weet dat ik hing

aan de winderige boom

negen nachten lang

gewond door de speer

aan Odin gewijd

zelf aan mijzelf

aan de wereldboom

waarvan niemand weet

uit welke wortels hij opgroeit

Zij gaven mij brood

noch boden mij drank

tenslotte spiedde ik omlaag

nam de runen op

nam ze roepende op

ik viel vervolgens eraf

We weten dat Odin sterk verbonden is met de ons vertrouwde St. Nicolaas. Zouden misschien de runentekens, ofwel de chocoladeletters die op St. Nicolaasavond nooit ontbreken herinneringstekens kunnen zijn aan Odin's inwijding? Bv. de letter G geven we aan Gudrun. Gudrun = Gud-run = God's rune. Odin gaf de klankwijsheid die hij verwierf aan de Asen, d. ww. aan de mensen die konden dichten. Daarom werd de dichtkunst ook wel "De buit van Odin" genoemd. Odin leefde in wind en wolken en in de menselijke adem, en dus ook in de menselijke ziel, want adem = psyche, en psyche = ziel. Odin was een krijgsgod, hij hanteerde zowel het Woord als de speer, twee attributen die overigens ook nauw met elkaar in verband staan. Odin's speer wordt nl. wel eens de trefzekere levende, bewegende gedachte genoemd.

De moed en het krijgshaftige karakter van het Germaanse volk onder leiding van Odin uitte zich in het stafrijm. Stafrijm is de aller oudste vorm van rijm en houdt een alliteratie van woorden in, waarin de letter aan het begin van het woord voortdurend krachtig herhaald wordt (bv. het constant kotsen van de katten). Alleen al de klank van het woord wekte een innerlijke belevingswereld, waardoor voor de Germanen een rijke zielewereld opgeroepen werd         .

Door de Godenschemering verdween dit essentiële beleven van het woord meer en meer, er trad een innerlijke verarming op, totdat de taal die door deze verarming had ingeboet in de eerste eeuwen van onze jaartelling (in de Latijnse kerkzang) weer werd verrijkt door rijmen van de klinkers waardoor als het ware goed werd gemaakt wat door de "ratio" verloren was gegaan, nl. de beleving van de zieleharmonie.

De klankrijm roept ook een lichte humor op (bv. zeuren, humeuren, geuren, gebeuren). Tja  , wat is humor? Geestig zijn brengt ons dichter bij de geest! Rudolf Steiner heeft een uitspraak over de humor gedaan i. v.m. het wezen dat links boven aan het beeld van de mensheidsrepresentant zichtbaar is.

Rudolf Steiner zegt over dit elementen wezen: Humor is de meest Goddelijke eigenschap van de mens, door de humor zijn we het meest in God. (In god zijn = enthousiast).

Verwonderlijk is dat het Nederlandse volk het enige volk is dat met het St. Nicolaasfeest gedichten maakt en poëtisch wordt, al of niet door de spreekbuis van de ondeugende Piet. In het gezin van mijn grootvader (1915) werd deze kunst al ijverig beoefend.

Het Sinterklaas gedicht heeft het vermogen om, hoe platvloers, simpel, of laag bij de grond ook, (wij leven tenslotte in de lage landen), en een beetje belerend dankzij ons Calvinistische verleden, elkaar door de magie van het Woord kinderlijk en liefdevol op onze onvolkomenheden te wijzen, maar ook, om door humor, onze diepste intenties, begaafdheden en meest Goddelijke eigenschappen als "surprise" uit te lijnen. Alledaagse, aardse en soms dwaze     omhulling te verlossen.

St. Nicolaas is een goed heilige man. "Heilig" betekent heel makend, een eenheid vormend, een huwelijk sluitend. Als beschermer van het huwelijk (legende van de drie maagden) sluit hij een alchemistisch huwelijk tussen de letterlijke en de figuurlijke betekenis van het woord, en maakt hij daardoor het I\!oord weer scheppend, het "nieuwe" met een kinderlijk plezier voortbrengend.

C. Mees -Henny